Nhờ tính tiện lợi, thực phẩm chế biến sẵn được nhiều người ưa chuộng. Thế nhưng có nhiều điều về thực phẩm chế biến sẵn mà không phải ai cũng biết. Cùng Thực Đơn Eat Clean tìm hiểu tất tần tật thông qua bài viết này nhé.
Trong nhịp hối hả của cuộc sống hiện đại, con người càng bận rộn với công việc. Chính vì vậy, những thực phẩm chế biến sẵn dần lên ngôi. Với thực phẩm chế biến sẵn, người dùng không cần mất nhiều thời gian vào bếp nấu nướng. Tuy nhiên, xoay quanh thực phẩm chế biến sẵn vẫn còn khá nhiều câu chuyện cần bàn tới.
Mục Lục
- 1 Thực phẩm chế biến sẵn là gì?
- 2 Một số tác hại từ thực phẩm chế biến sẵn đến sức khỏe
- 3 Những thành phần cần chú ý trong các thực phẩm được chế biến sẵn
- 3.1 Natri
- 3.2 Đường
- 3.3 Chất béo chuyển hóa
- 4 Các loại thực phẩm chế biến sẵn nên hạn chế dùng để bảo vệ sức khỏe
- 4.1 Thịt xông khói
- 4.2 Khoai tây chiên
- 4.3 Mì gói
- 4.4 Bắp rang bơ
- 4.5 Các loại thức ăn đóng hộp
- 4.6 Ngũ cốc tinh chế
- 4.7 Xúc xích
- 4.8 Lạp xưởng
- 4.9 Nước ngọt, nước uống có ga
- 4.10 Các loại dưa muối
- 5 Tạm kết
Thực phẩm chế biến sẵn là gì?
Thực phẩm chế biến sẵn là những thực phẩm có thành phần và cấu trúc đã bị thay đổi với trạng thái ban đầu do đã qua chế biến. Hay hiểu một cách nôm na là chúng đã chế biến thông qua các hình thức như thanh trùng, gia nhiệt, đóng hộp, sấy khô, lên men… Một số loại thực phẩm chế biến sẵn quen thuộc như là bánh mì, bơ đậu phộng, trái cây đông lạnh, cà chua đóng hộp, sữa chua, cá hộp, mít sấy…
Hiện nay, khi chế biến thực phẩm sẵn, các nhà sản xuất thường thêm các hóa chất, phụ gia để kéo dài thời gian sử dụng. Theo cách này, thực phẩm vẫn được giữ độ tươi và hương vị tự nhiên. Thế nhưng, hóa chất và phụ gia lại không mang đến cho người dùng lợi ích sức khỏe.
Thực phẩm chế biến nhanh là gì?
Thực phẩm chế biến nhanh (hay còn được gọi là siêu thực phẩm) là một loại của thực phẩm chế biến sẵn. Các thực phẩm chế biến nhanh thường được thêm các phụ gia như đường, muối, màu nhân tạo, hương liệu và chất bảo quản.
Điều này giúp cho thực phẩm tăng thêm hương vị thơm ngon và kéo dài thời gian bảo quản. Tuy nhiên đây lại những chất không lành mạnh và ảnh hưởng đến sức khỏe.
Thực phẩm chế biến không lành mạnh
Một nhóm khác của thực phẩm chế biến sẵn là thực phẩm chế biến không lành mạnh. Loại này thường có rất ít chất dinh dưỡng và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Những thực phẩm thuộc nhóm này có thể kể đến như nước ngọt, bánh quy, bánh pizza, thịt nguội, khoai tây chiên, gà rán…
Lợi ích của thực phẩm chế biến sẵn
Bảo quản
Các món ăn chế biến sẵn để lâu hơn so với thực phẩm tự nhiên. Các trái cây, rau củ khi đóng hộp hoặc đông lạnh đều giữ được độ tươi. Sữa tươi, pho mát sau khi tiệt trùng cũng có thể bảo quản thời gian dài lơn. Việc đóng gói, hút chân không thịt cũng giúp chúng không bị hư.
Ăn uống lành mạnh
Có rất nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn giúp người dùng hình thành thói quen ăn uống lành mạnh. Chẳng hạn như cá hồi, cá ngừ đóng hộp, đóng túi, sữa chua, sữa tươi, các hạt rang. Dễ dàng nhận thấy, đây đều là những thực phẩm giàu dưỡng chất và được dùng nhiều trong chế độ ăn Eat clean.
Tốt cho sức khỏe
Việc đóng gói không chỉ kéo dài thời gian bảo quản các loại rau, trái cây mà còn giữ được hàm lượng dinh dưỡng.
Đồng thời, việc bổ sung các chất xơ, canxi, vintamin D rau củ, trái cây là điều rất tốt cho sức khỏe của người dùng.
Một số tác hại từ thực phẩm chế biến sẵn đến sức khỏe
Rút ngắn thời gian chế biến, kéo dài thời gian bảo quản, cung cấp dưỡng chất là những ưu điểm của thực phẩm chế biến sẵn. Thế nhưng, bên cạnh đó, thực phẩm chế biến sẵn vẫn đem đến một số tác hại ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe.
Tăng nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường
Một số loại thực phẩm chế biến sẵn chứa chất béo bão hòa từ động vật. Loại chất này khi kết hợp với carbohydrate có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của tim. Đồng thời, lượng đường, muối và chất bảo quản… cũng là “thủ phạm” khiến mức cholesterol tăng cao dẫn đến các bệnh tim mạch, đái tháo đường.
Làm tăng cảm giác thèm ăn
Có những thực phẩm đã qua chế biến nên ít giá trị dinh dưỡng. Việc dùng nhiều phụ gia cũng giúp thực phẩm trở nên hấp dẫn hơn.
Từ đó, người ăn cảm thấy ngon miệng hơn và muốn ăn tiếp. Đồng thời, lượng muối và chất béo trong thực phẩm chế biến sẵn còn kích thích não bộ đưa ra phản ứng thèm ăn.
Tăng nguy cơ ung thư
Thực phẩm chế biến sẵn gây ung thư? Các nghiên cứu cũng cho thấy kết quả là loại dầu hydro hóa trong thực phẩm chế biến sẵn làm tăng nguy cơ ung thư. Không chỉ vậy, các thành phần diacetyl và hydroxyanisole butylated cũng là những chất gây ung thư.
Tăng cân
Lo ngại tăng cân mất kiểm soát, bạn không nên dùng những những thực phẩm chế biến sẵn như mì gói, khoai tây chiên, soda, nước ngọt có gas, cà phê có đường, pizza…
Thành phần natri, chất tạo ngọt, chất béo bão hòa là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng béo phì.
Gây dị ứng
Một trong những tác hại thực phẩm chế biến sẵn thường gặp là gây dị ứng. Bởi thực phẩm chế biến sẵn sử dụng nhiều hóa chất như phẩm màu, hương liệu, chất bảo quản… Đây cũng là thành phần dễ khiến cơ thể người sử dụng bị dị ứng.
Làm chức năng cơ thể rối loạn
Một số loại thực phẩm qua quá trình chế biến chứa những chất phụ gia. Đối với những thực phẩm chứa chất phụ gia Allura đỏ AC hoặc đỏ 40 có thể gây rối loạn chức năng cơ thể.
Người dùng cũng sẽ cảm thấy bị thiếu tập trung.
Những thành phần cần chú ý trong các thực phẩm được chế biến sẵn
Natri
Natri thông thường được dùng để giữ độ tươi cho thực phẩm. Những thực phẩm qua quá trình chế biến thường có nhiều hàm lượng natri.
Để kiểm soát lượng natri nạp vào cơ thể, bạn cần kiểm tra và lựa chọn những thực phẩm không có natri. Lưu ý, natri còn có thể được dùng với những tên gọi như monosodium glutamate hoặc disodium phosphate.
Đường
Đường cũng là chất thường được thêm vào thực phẩm trong quá trình chế biến. Đường cũng giúp thực phẩm tăng thêm hương vị thơm ngon.
Những thực phẩm nhiều đường sẽ khiến người ăn dễ tăng cân dẫn đến béo phì. Các thành phần đường in bao bì thực phẩm chế biến sẵn thường là siro ngô, fructose, mật ong, đường turbinado, mật hoa agave, đường mía, nước mía bay hơi, đường dừa, dextrose, siro mạch nha, mật đường…
Chất béo chuyển hóa
Chất béo bão hòa có nhiều trong những thực phẩm như bánh nướng, bơ thực vật… Đây là dưỡng chất dẫn đến các bệnh liên quan đến tim mạch, đột quỵ và các bệnh khác. Các chuyên gia cũng khuyên rằng, thực phẩm chế biến sẵn có lượng chất béo lớn hơn 5g/100g khẩu phần là cao.
Các loại thực phẩm chế biến sẵn nên hạn chế dùng để bảo vệ sức khỏe
Vậy nên hạn chế sử dụng những loại thực phẩm chế biến sẵn có hại cho sức khỏe nào?
Thịt xông khói
Một trong những yếu tố làm nên vị ngọt đặc trưng của thịt xông khói chính là chất béo bão hòa. Đây là chất liên quan đến các bệnh về tim mạch, béo phì và huyết áp cao. Không chỉ thế, lượng chất bảo quản trong thịt xông khói cũng ẩn giấu nguy cơ dẫn đến ung thư.
Khoai tây chiên
Khoai tây chiên là món ăn khoái khẩu của rất nhiều người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), khoai tây chiên có khả năng gây ung thư không kém thuốc lá.
Hoạt chất acrylamide (AA) được hình thành trong quá trình chiên khoai tây ở nhiệt độ cao chính là nguyên nhân có thể dẫn tới ung thư. Vì vậy, để tập chế độ ăn lành mạnh, bạn cần hạn chế khoai tây chiên và thay thế vào đó là những nguồn thực phẩm bổ dưỡng hơn.
Mì gói
Trong cuộc sống bận rộn, nhiều người lựa chọn mì gói làm bữa ăn của mình. Tuy nhiên, nếu sử dụng thường xuyên và quá nhiều, mì gói sẽ đem đến những tác hại như tăng cân, tăng nguy cơ bị sỏi thận, tiểu đường, các bệnh về tim mạch, đẩy nhanh quá trình lão hóa.
Bắp rang bơ
Để bảo vệ sức, bạn không nên ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn như bắp rang bơ. Bởi tiêu thụ quá nhiều bắp rang bơ sẽ khiến bạn phải đối diện với những ảnh hưởng tiêu cực như tăng cân, béo phì, tăng lượng cholesterol trong máu, đầy hơi…
Hàm lượng muối, bơ, đường hóa học trong bắp rang bơ cũng khiến người ăn khát nước liên tục, làm cơ thể dễ bị tăng huyết áp.
Các loại thức ăn đóng hộp
Có thể thấy, hiện nay các loại thức ăn đóng hộp gần như chiếm phần lớn thị trường thực phẩm chế biến sẵn.
Những sản phẩm này thường dùng nhiều phụ gia và chất bảo quản. Thường xuyên dùng thực phẩm đóng hộp dẫn đến những tình trạng ngộ độc thực phẩm, béo phì, vô sinh… Không chỉ vậy, những sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, không nhãn mác cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro đáng quan ngại khác.
Ngũ cốc tinh chế
Ngũ cốc tinh chế là loại ngũ cốc đã qua quá trình tinh luyện và xử lý. Vì thế, ngũ cốc tinh chế đã có sự thay đổi nhất định về thành phần và giá trị dinh dưỡng so với ngũ cốc nguyên hạt tự nhiên.
Hầu hết các loại ngũ cốc tinh chế đều ít chất xơ, sử dụng quá nhiều sẽ tăng 30% nguy cơ gây hại cho hệ tim mạch và huyết áp. Các loại ngũ cốc tinh chế phổ biến có thể kể đến như gạo trắng, bánh mì trắng, các loại mì ống…
Xúc xích
Thực phẩm chế biến sẵn tại Việt Nam được nhiều trẻ em yêu thích phải kể đến xúc xích. Chúng được dùng như bữa ăn sáng, ăn nhẹ, ăn nhanh, ăn ngoài bữa chính.
Theo các chuyên gia, xúc xích chứa nhiều mỡ, giàu năng lượng nhưng ít dinh dưỡng, không hề có lợi cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ. Với hàm lượng hóa chất, phụ gia, chất bảo quản lớn, xúc xích buộc gan phải hoạt động nhiều để giải độc cho cơ thể.
Lạp xưởng
Lạp xưởng thường được làm từ mỡ và ruột heo. Lạp xưởng chứa hàm lượng cholesterol và các acid béo no khá cao, không tốt đối với hệ tim mạch.
Bên cạnh đó, việc sử dụng nhiều muối khi chế biến lạp xưởng cũng ảnh hưởng không tốt đến huyết áp. Không chỉ vậy, qua quá trình chế biến và thời gian bảo quản, lạp xưởng thường không còn vitamin, nhất là các vitamin tan trong nước, nên ăn nhiều có thể dẫn đến tăng cân nhanh chóng.
Nước ngọt, nước uống có ga
Nước ngọt, nước uống có ga là những thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều đường, hóa chất tạo màu, chất tạo ngọt nhân tạo. Điều này khiến người dùng nếu tiêu thụ quá nhiều sẽ bị lão hóa.
Một số hóa chất dễ gây ung thư cũng được tìm thấy trong nước ngọt, nước uống có ga như caramel màu và dẫn xuất 4-methylimidazole của nó (4-MI).
Các loại dưa muối
Dưa muối là món ăn quen thuộc trong bữa ăn của người Việt Nam, nhất là trong những ngày Tết. Dưa muối được tạo thành thông qua quá trình lên men do vi khuẩn lactic có trong tự nhiên phát triển.
Thế nhưng, bạn không nên dùng quá nhiều và thường xuyên các loại dưa muối. Bởi chúng có chứa muối nitrat làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày, tăng huyết áp. Tốt nhất chỉ nên ăn khoảng 50gr dưa muối và ăn 2-3 lần/tuần để đảm bảo sức khỏe.
Tạm kết
Không thể phủ nhận thực phẩm chế biến sẵn có những ưu điểm rất nổi bật kèm với những những tác hại đáng ngại.
Hy vọng thông qua tất tần tật thông tin giới thiệu về thực phẩm chế biến sẵn, bạn sẽ hiểu rõ hơn và lựa chọn được sản phẩm phù hợp. Từ đó, bạn có thể xây dựng thực đơn ăn uống cân bằng, dinh dưỡng, lành mạnh để cơ thể luôn khỏe mạnh.
